Nhà bà Cao Thị Thu Cầm gần nghĩa trang họ Cao-Xuân ở Nghệ An đã từng được tạm dùng làm nơi thờ phụng ông bà. Bàn thờ rất nhỏ, trên tường của một gian xép bên trái của nhà chính. Bên dưới có một cái bảng gỗ sơn đỏ, khắc chữ vàng do vua nhà Nguyễn khi xưa ban thưởng để ghi công cụ Cao Xuân Dục. Bảng này không được bảo quản nên bị mục nát ở dưới, trông rất thương tâm. Điều rõ ràng là họ Cao-Xuân cần một khu đất riêng biệt để làm nhà thờ.
2. Mua đất làm nhà thờ
Để có đất xây dựng Nhà thờ mới, bắt đầu từ năm 2010, các thành viên Ban liên lạc dòng họ Cao Xuân tại Hà Nội thực hiện những hoạt động đầu tiên để xin cấp hoặc mua một mảnh đất tại quê hương Diễn Thịnh và cuối cùng thông qua mua đấu giá tại cuộc bán đấu giá đất của Huyện Diễn Châu vào ngày 12 tháng 01 năm 2011, chúng ta đã mua và được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu đất ở (lâu dài) vào tháng 5 năm 2011 đối với 4 mảnh đất liền kề nhau đứng tên 4 ông: Cao Xuân Hạnh (250m2), Cao Xuân Thự (250m2), Cao Xuân Lâm (245,5m2), Cao Xuân Phong (250m2). Gộp 4 miếng đất đã tạo thành mảnh đất rộng 994,5m2 (xấp xỉ 25m x 40m) ngay trước cổng vào Xóm 5, Xã Diễn Thịnh, Huyện Diễn Châu, Tỉnh Nghệ An. Khuôn viên mảnh đất này nằm cách đất phủ xưa khoảng hơn 100m. Phần đất "cố hương" thì đã bị nhà nước trót chia cho người trong làng, không cùng họ. Xem hồ sơ Giấy chứng nhận mua đất năm 2011
Để mua được mảnh đất này (với giá tiền ưu đãi), ban liên lạc trong nước cùng với bà con tộc họ đã lao tâm khổ trí triển khai thực hiện rất nhiều phương án, đi vào đi ra không biết bao nhiêu chuyến xe, phải quan hệ rất nhiều với các cơ quan công quyền ở địa phương từ các cấp. Mảnh đất của chúng ta rộng 1000m2 chiều ngang là 25m chiều dài là 40m hướng tây bắc-đông nam, cạnh ngắn sát đường to đi ra biển, cạnh dài sát đường bê-tông đi vào làng. Từ vị trí này đi ra biển khoảng 300m, nằm hoàn toàn trên đất xã Diễn Thịnh. Dự kiến sẽ xây dựng nhà thờ tương đối khang trang bề thế, ngoài nhà thờ, ta còn cần xây nhà cho con cháu về có chỗ nghỉ ngơi, cụng như bãi đậu xe, ao sen, v.v...
5/2011: đấu giá mua được mảnh đất rộng 994,5m2 (kích thước xấp xỉ 25m x 40m) ngay trước cổng vào Xóm 5, Xã Diễn Thịnh, Huyện Diễn Châu, Tỉnh Nghệ An.
2012: Xây tường bao quanh khu đất.
2014: Lựa chọn và phê duyệt thiết kế Nhà thờ. Thiết kế do kiến trúc sư Trần Quốc Tuấn, Trung tâm bảo tồn di tích, Viện bảo tồn, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện
31/10/2015 (tức ngày 19 Âm Lịch): Lễ động thổ và Khởi công xây dựng Nhà thờ. Buổi sáng Khởi công có mưa lớn và nắng lớn đồng thời đã tạo nên trên bầu trời buổi sáng mùa Thu một cầu vồng ngũ sắc rất đẹp báo hiệu sự tốt lành, may mắn. Ban liên lạc đặt quyết tâm phấn đấu sẽ xây xong phần cơ bản của Nhà thờ (phần thô) trước Tết âm lịch. Phần hoàn thiện sẽ thực hiện sau Tết.
11/2015: Hình thành ý tưởng làm tượng đồng của Cụ, một điểm nhấn tâm linh sẽ được đặt trong hậu cung Nhà thờ. Nghệ nhân đúc đồng Minh Ứng tại làng Ngũ xã, Hà nội được chọn để thực hiện.
19/12/2015: làm việc với Nhà tạc tượng (trao đổi về thân thế, sự nghiệp và nhân cách của Cụ) để hoàn thiện ý tưởng thiết kế tượng đá, một tác phẩm nghệ thuật sẽ đựơc trưng bày trong Vườn cây Nhà thờ. Nhà tạc tượng Phạm Văn Hạng - một người bạn của ông Cao Xuân Hạo, một người rất ngưỡng mộ cụ Cao Xuân Huy và rất kính phục cụ Cao Xuân Dục, được tin tưởng để thực hiện tác phẩm này.
22/12/2015 (ngày 12 tháng 11 Âm Lịch): đổ mái, cất nóc Nhà thờ lúc 7h sáng.
28/12/2015: tiếp xúc gia đình Giáo sư Nguyễn Tiến Đích (http://www.GSDich.vn), một nhà phong thuỷ, kinh dịch uyên thâm để giúp mời Cụ tổ về cho ý kiến về việc thiết kế, xây dựng Nhà thờ và sẽ giúp hô thần - nhập tượng, bốc bát hương sau này.
04/01/2016: lúc 14h45 đã thực hiện việc đổ đồng đúc tượng Cụ (sau khi các bản mẫu bằng đất được phê duyệt) tại Xưởng đúc đồng của Nghệ nhân đúc đồng Minh Ứng tại An Dương, Hà nội .
29/01/2016: Chúc Tết công trường. Họp và đạt được sự đồng thuận với gia đình bà Cầm về việc sẽ di dời toàn bộ bàn thờ, hoành phi, cửa võng, đồ thờ cúng … từ nhà bà Cầm sang Nhà thờ mới khi hoàn thành. Đóng cọc mốc cây xanh sẽ trồng ở Nhà thờ.
22/02/2016: làm việc với nghệ nhân Nguyễn Viết Vũ tại Sơn Đồng, Hoài Đức, Hà nội (chuyên tu sửa, bảo dưỡng, làm mới đồ gỗ thờ cúng trong nhà thờ, chùa) để đặt hàng làm mới một số đồ gỗ của Nhà thờ (1 cặp câu đối 20 chữ/vế, 1 cặp câu đối 7 chữ/vế, đôi hạc,…).
25/02/2016: Làm Lễ cúng xin Cụ tại nhà bà Cầm, sau đó bàn thờ và các đồ gỗ được di dời từ Diễn Châu ra xưởng của nghệ nhân Vũ để tu sửa, bảo dưỡng,.
28/02/2016: Tiếp tục làm việc với nghệ nhân Vũ và thống nhất: (i) các đồ gỗ còn lại như Ngai, Hoành phi cũ, Bài vị, Cửa võng dài (hơn 3m), … không sơn mới, chỉ làm sạch, phục chế chi tiết bị mất, bị hỏng, bị mất…bảo tồn tối đa nguyên gốc. Bình phong thư không sơn lại, chỉ làm thêm hoa văn bị mất và làm bộ chân mới. Bài vị cũng giữ nguyên, chỉ làm sạch, đồng thời làm mới bổ sung 7 cái đế và 8 cái hộp bị mất. Tấc cả thiết kế để đặt bên trong Hậu cung.; (ii) Hương án cũ, các đồ trên hương án (đèn nến, ống hương, ống hoa,…) và cửa võng ngắn từ nhà O Cầm sẽ sơn mới lại toàn bộ. Đóng mới 2 hương án nhỏ thờ thần linh ở bên phải và thổ thần ở bên trái Bàn thờ chính. Tất cả thiết kế để đặt bên ngoài Hậu cung.
01/3/2016: 15h00 GS Đích mời Cụ Cao về để xin ý kiến nhiều việc (đặt tượng, bát hương, bố trí trong và ngoài Nhà thờ,…). Bút tích của GS Đích ghi lại ý kiến của Cụ xin xem ở phía dưới. Cụ đồng ý ngày 25/5/2016 Khánh thành Nhà thờ và ngày 27/5/2016 làm Giỗ Cụ tổ lần đầu tiên tại Nhà thờ mới.
3/2015: trồng cây theo các mốc vị trí đã định, có bổ sung thêm 1 số cây mới. Các cây trồng là những cây trước đây từng trồng tại nhà cụ Cao và nay được bố trí theo phong thủy Nhà thờ.
01/5/2016: Ban liên lạc kiểm tra công trình và họp ngay tại công trường để bàn, phân công chuẩn bị tổ chức các sự kiện ngày 25 và 27/5/2016. Quyết định mời các nhà sư thuộc Thiền viện Trúc lâm Tây thiên về cúng Khánh thành.
23/5/2016: rước tượng và 3 bát hương đến nhà GS Đích và thực hiện nghi lễ hô thần nhập tượng và bốc 3 bát hương.
24/5/2016: Ban liên lạc cùng một số cháu chắt nội ngoại rước tượng Cụ, 3 bát hương, Chuông đồng, 2 Lọng quan đệ Nhất phẩm (do 2 nghệ nhân lão thành ở Huế thêu tay trong 2 tháng) về Nhà thờ mới ở quê hương Diễn Thịnh, Diễn Châu, Nghệ An.
4. Lễ Khánh thành Nhà Thờ
25/5/2016: Lễ khánh thành. 02 Đoàn Tăng ni đến làm lễ An vị tượng Cụ CaoXuân Dục, lễ sái tịnh cho nhà thờ họ Cao Xuân, lễ cầu an, cầu siêu, lễ phóng sinh. Một là Đoàn Tăng Ni của Thiền viện Trúc Lâm Tây Thiên (Vĩnh Phúc) gồm 4 vị tăng và 6 vị sư ni do Thượng toạ Thích Kiến Nguyệt, Trụ trì Thiền viện Trúc Lâm Tây Thiên dẫn đầu và làm chủ lễ ( https://www.facebook.com/truclamtaythien/); Hai là Đoàn Thiền viện Trúc Lâm Tuệ Đức (xã Đồng Quế, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc) gồm có 6 vị tăng do Thầy Thích Thông Phổ - Trụ trì thiền viện Trúc Lâm Tuệ Quang, Thủ đức - TP HCM dẫn đầu (http://thienvientuequang.org/gioi-thieu-thien-vien-tue-quang/).
Trong ngày này, một cụ Cá voi dài khoảng 13m (ước nặng 13 tấn) trôi dạt và mắc cạn ngay tại Xóm 5, xã Diễn Thịnh và đã được người dân giải cứu trả lại biển khơi. Sự kiện được các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin chi tiết. Báo hiệu một sự linh thiêng, độc đáo.
5. Giỗ Cụ cao Xuân Dục
27/5/2016 (tức ngày 21 tháng 4 âm Lịch): Giỗ Cụ Cao Xuân Dục lần đầu tại Nhà thờ mới với sự tham gia của đông đảo hậu duệ nội ngoại đời thứ 3. 4, 5, 6 cùng bà con làng xóm và lãnh đạo Xã Diễn Thịnh, lãnh đạo Huyện DiễnChâu đến dự. Các ông Chủ tịch và Phó Chủ tịch Tỉnh Nghệ An đã gửi đồ lễ.
Ban liên lạc họ Cao Xuân kêu gọi tiếp tục đóng góp giúp quỹ xây dựng và bảo quản Nhà thờ cụ Cao Xuân Dục tại xã Diễn Thịnh, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.
Xin liên lạc:
Cao xuân Phong (↗)
Số di động 0913510501
1502, 17T1 Hoàng Đạo Thúy, Cầu Giấy,Hà Nội
Xin gửi tiền đóng góp vào ngân hàng Vietcombank
Tên Cao Xuân Phong
0021 0009 77849 (số Tài khoản tiền Việt)
0451 3712 95638 (số Tài khoản tiền đô-la Mỹ)
Xem hồ sơ do Cao Xuân Thành soạn thảo
